Świadczeniami rodzinnymi są:
I. zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego (dodatek z tytułu urodzenia dziecka, dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka, dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej, dodatek z tytułu kształcenia
i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego, dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania, dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego),
II. jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka (tzw. becikowe),
III.świadczenie rodzicielskie,
IV. świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny, świadczenie pielęgnacyjne, zasiłek dla opiekuna oraz specjalny zasiłek opiekuńczy.
Świadczenia rodzinne przysługują:
1. obywatelom polskim,
2. cudzoziemcom: · do których stosuje się przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, jeżeli wynika to z wiążących Rzeczpospolitą Polską umów dwustronnych o zabezpieczeniu społecznym, ·przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 127 lub art. 186 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r.o cudzoziemcach (Dz. U. poz. 1650 oraz z 2014 r. poz. 463 i 1004), lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej, ·posiadającym kartę pobytu z adnotacją "dostęp do rynku pracy", z wyłączeniem obywateli państw trzecich, którzy uzyskali zezwolenie na pracę na terytorium państwa członkowskiego na okres nieprzekraczający sześciu miesięcy, obywateli państw trzecich przyjętych w celu podjęcia studiów oraz obywateli państw trzecich, którzy mają prawo do wykonywania pracy na podstawie wizy.
Świadczenia rodzinne przysługują cudzoziemcom, jeżeli zamieszkują z członkami rodzin na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres zasiłkowy, w którym otrzymują świadczenia rodzinne i spełniają wszystkie ustawowe warunki, od których uzależnione jest przyznanie prawa do świadczeń.
Rodzaje świadczeń.
I. Zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego.
Zasiłek rodzinny ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka. Przyznawany jest na okres zasiłkowy, tj. od dnia 1 listopada do dnia 31 października następnego roku.
Wnioski o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego na nowy okres zasiłkowy są przyjmowane od 01 września.W przypadku wnioskowania o zasiłek rodzinny wraz z dodatkami w trakcie okresu zasiłkowego świadczenia przyznawane są od miesiąca złożenia wniosku.
Podstawą do nabycia prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego jest spełnienie kryterium dochodowego,które w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie może przekraczać kwoty 674 zł netto. Jeśli członkiem rodziny jest dziecko posiadające orzeczenie
o niepełnosprawności lub umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności, kryterium dochodowe wynosi 764 zł netto na członka rodziny.
Dochód ustala się na podstawie dochodu z roku poprzedzającego okres zasiłkowy, tzw. bazowego, uwzględniając jednocześnie aktualną sytuację rodziny tzn. utratę dochodu lub jego uzyskanie po roku bazowym. Dochód z roku bazowego dzieli się przez liczbę miesięcy, w których dochód był osiągany. Z uwagi na obowiązujące regulacje prawne dotyczące sposobu ustalania dochodu organ rozpatrujący sprawę może wymagać wszelkich dokumentów potwierdzających utratę lub uzyskanie dochodu.
Od dnia 1 listopada 2016 r. zasiłek rodzinny wynosi:
· 95 zł na dziecko w wieku 0 - 5 lat,
· 124 zł na dziecko w wieku 6 - 18 lat,
· 135 zł na dziecko w wieku 19 - 24 lat.
Prawo do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego przysługuje do ukończenia przez dziecko 18 roku życia lub nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 roku życia, albo 24 roku życia, jeśli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności.
Według ustawy o świadczeniach rodzinnych szkoła oznacza: szkołę podstawową, gimnazjum, szkołę ponadgimnazjalną oraz szkołę artystyczną, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki, a także młodzieżowy ośrodek socjoterapii, specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy, specjalny ośrodek wychowawczy dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania oraz ośrodek umożliwiający dzieciom i młodzieży upośledzonym umysłowo w stopniu głębokim, a także dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym z niepełnosprawnościami sprzężonymi realizację obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego
i obowiązku nauki.
Prawo do zasiłku rodzinnego przysługuje: rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka, opiekunowi faktycznemu dziecka - tj. osobie, która wystąpiła do sądu przysposobienie dziecka, osobie uczącej się - tj. osobie pełnoletniej uczącej się, niepozostającej na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich strony, jeżeli zamieszkują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres zasiłkowy, w którym otrzymują świadczenia rodzinne.
Zasiłek rodzinny nie przysługuje, jeżeli:
- dziecko lub osoba ucząca się pozostaje w związku małżeńskim lub przebywa w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie lub w pieczy zastępczej;
· pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko;
· osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało ustalone, na rzecz dziecka od jego rodzica, świadczenie alimentacyjne na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd chyba, że:
1. rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,
2. ojciec dziecka jest nieznany (w takim przypadku konieczne będzie przedłożenie zupełnego aktu urodzenia dziecka z odpowiednią adnotacją),
3. powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego zostało przez sąd oddalone,
4. sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka; członkowi rodziny przysługuje na dziecko zasiłek rodzinny za granicą.
Według ustawy o świadczeniach rodzinnych instytucja zapewniająca całodobowe utrzymanie oznacza: dom pomocy społecznej, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy, areszt śledczy, zakład karny, szkołę wojskową lub inną szkołę, jeżeli instytucje te zapewniają nieodpłatnie pełne utrzymanie.
DO ZASIŁKU RODZINNEGO MOGĄ PRZYSŁUGIWAĆ PONIŻSZE DODATKI
1. DODATEK Z TYTUŁU URODZENIA DZIECKA
Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka wypłacany jest jednorazowo w kwocie 1.000,00 zł. Przysługuje matce lub ojcu albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli wniosek o jego przyznanie zostanie złożony przed ukończeniem przez dziecko 1 roku życia oraz jeżeli kobieta pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu.
2. DODATEK Z TYTUŁU OPIEKI NAD DZIECKIEM W OKRESIE KORZYSTANIA Z URLOPU WYCHOWAWCZEGO
Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego przyznawany jest na okres: 24 miesięcy, przy sprawowaniu opieki na jednym dzieckiem, 36 miesięcy, przy sprawowaniu opieki nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu, 72 miesiące, przy sprawowaniu opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności albo znacznym stopniu niepełnosprawności. Dodatek wypłacany jest miesięcznie, w wysokości 400,00 zł.
3. DODATEK Z TYTUŁU SAMOTNEGO WYCHOWYWANIA DZIECKA
Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka przysługuje samotnie wychowującym matce lub ojcu dziecka, opiekunowi faktycznemu lub prawnemu dziecka, jeżeli nie zostały zasądzone świadczenia alimentacyjne na rzecz dziecka: ponieważ drugi z rodziców dziecka nie żyje lub ojciec dziecka jest nieznany albo powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone. Wypłacany jest miesięcznie w wysokości 193 złna dziecko, nie więcej jednak niż 386 zł na wszystkie dzieci. Kwota ta podlega podwyższeniu o 80,00 zł, w przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnoprawności lub znacznym stopniu niepełnosprawności.
4. DODATEK Z TYTUŁU WYCHOWYWANIA DZIECKA W RODZINIE WIELODZIETNEJ
Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej przysługuje w kwocie 95,00 zł miesięcznie na trzecie i każde następne dziecko w rodzinie. Przy określaniu liczby dzieci w celu ustalenia prawa do niniejszego dodatku brane są pod uwagę wyłącznie dzieci uprawnione do zasiłku rodzinnego.
5. DODATEK Z TYTUŁU KSZTAŁCENIA I REHABILITACJI DZIECKA NIEPEŁNOSPRAWNEGO
Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego przyznawany jest w wysokości 90,00 zł miesięcznie na dziecko w wieku do 5 roku życia i w wysokości 110,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia, jeśli legitymuje się ono orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.
6. DODATEK Z TYTUŁU ROZPOCZĘCIA ROKU SZKOLNEGO
Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego, wypłacany jest jednorazowo w wysokości 100,00 zł na dziecko. Przysługuje również na dziecko sześcioletnie odbywające roczne przygotowanie przedszkolne tzw. zerówkę. Wniosek o wypłatę dodatku składa się do dnia zakończenia okresu zasiłkowego, w którym rozpoczęto dany rok szkolny albo roczne przygotowanie przedszkolne. Wniosek złożony po terminie nie będzie rozpatrywany.
7. DODATEK Z TYTUŁU PODJĘCIA PRZEZ DZIECKO NAUKI POZA MIEJSCEM ZAMIESZKANIA
Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu podjęcia przez dziecko nauki poza miejscem zamieszkania przyznawany jest na okres 10 miesięcy i przysługuje:
o w wysokości 113,00 zł miesięcznie, w związku z zamieszkaniem w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły ponadgimnazjalnej lub szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki.
Prawo do tego dodatku nabywają także dzieci lub osoby uczące się w gimnazjum lub szkole podstawowej, posiadające orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności.
o w wysokości 69,00 zł miesięcznie, w celu zapewnienia dziecku możliwości dojazdu z miejsca zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły ponadgimnazjalnej lub szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki w zakresie odpowiadającym nauce w szkole ponadgimnazjalnej.
Ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego, złotówka za złotówkę oraz utrata i uzyskanie dochodu.
Od 1 stycznia 2016 r.jeśli rodzina przekroczy kryterium uprawniające do zasiłku rodzinnego możliwe jest zastosowanie mechanizmu złotówka za złotówkę. Oznacza to, że świadczenia będą stopniowo obniżane wraz ze wzrostem dochodów, ale nie zostaną utracone po przekroczeniu progu dochodowego. Wypłata będzie pomniejszona o kwotę przekroczenia. Czyli, za przekroczenie ustawowego kryterium o każdą złotówkę, łączna kwota świadczeń przysługujących rodzinie będzie pomniejszana o 1 zł. Jedynie w przypadku, gdy wysokość świadczeń przysługujących danej rodzinie będzie niższa niż 20 zł, świadczenia te nie zostaną przyznane. Złotówka za złotówkę dotyczy zasiłku rodzinnego oraz dodatków do niego - urodzenia dziecka, urlopu wychowawczego, samotnej opieki nad dzieckiem, wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej, kształcenia i rehabilitacji niepełnosprawnego dziecka, rozpoczęcia roku szkolnego, nauki dziecka poza miejscem zamieszkania.
Dochód ustala się na podstawie dochodu z roku poprzedzającego okres zasiłkowy, tzw. bazowego, uwzględniając jednocześnie aktualną sytuację rodziny tzn. utratę dochodu lub jego uzyskanie po roku bazowym. Dochód z roku bazowego dzieli się przez liczbę miesięcy,
w których dochód był osiągany.
Z uwagi na obowiązujące regulacje prawne dotyczące sposobu ustalania dochodu organ rozpatrujący sprawę może wymagać wszystkich dokumentów potwierdzających utratę lub uzyskanie dochodu.
Katalog źródeł utraty dochodu:
1. uzyskanie prawa do urlopu wychowawczego,
2. utrata prawa do zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych,
3. utrata zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
4. utrata zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej lub renty socjalnej, z wyjątkiem rent przyznanych rolnikom w związku z przekazaniem lub dzierżawą gospodarstwa rolnego,
5. wyrejestrowanie pozarolniczej działalności gospodarczej lub zawieszenie jej wykonywania w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem,
6. utrata zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego, przysługujących po utracie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
7. utrata zasądzonych świadczeń alimentacyjnych w związku ze śmiercią osoby zobowiązanej do tych świadczeń,
8. utrata świadczenia rodzicielskiego,
9. utrata zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników.
10. utrata stypendium doktoranckiego określonego w art. 200 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym.
Katalog źródeł uzyskania dochodu:
1. zakończenie urlopu wychowawczego,
2. uzyskanie prawa do zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych,
3. uzyskanie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
4. uzyskanie zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej lub renty socjalnej, z wyjątkiem rent przyznanych rolnikom w związku
z przekazaniem lub dzierżawą gospodarstwa rolnego,
5. rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej lub wznowienie jej wykonywania,
6. uzyskanie zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego, przysługujących po utracie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
7. uzyskanie świadczenia rodzicielskiego,
8. uzyskanie zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników.
9. uzyskanie stypendium doktoranckiego określonego w art. 200 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym.
W sytuacji uzyskania dochodu należy niezwłocznie przedłożyć w organie wypłacającym świadczenia rodzinne zaświadczenie o wysokości dochodu netto za pierwszy miesiąc następujący po jego uzyskaniu.Np. podejmując zatrudnienie 1 października, należy przedłożyć zaświadczenie o wysokości dochodu netto za listopad.
UWAGA: Każda kolejna umowa o pracę zawierana z tym samym pracodawcą jest również uzyskaniem dochodu.
W przypadku wystąpienia zmian w liczbie członków rodziny, uzyskania dochodu, wyjazdu członka rodziny poza granicę Rzeczypospolitej Polskiej lub innych zmian mających wpływ na prawo do świadczeń rodzinnych, osoba ubiegająca się lub pobierająca świadczenia rodzinne, jest obowiązana do niezwłocznego powiadomienia o tym organu wypłacającego świadczenia rodzinne.