W dniu 11 lutego 2016 roku uchwalona została Ustawa o pomocy państwa w wychowaniu dzieci. Świadczenie w wysokości 500 zł otrzyma każda rodzina na drugie i kolejne dziecko. Rodziny o niskich dochodach otrzymają wsparcie także na pierwsze lub jedyne dziecko.
Świadczenie 500 zł to wsparcie długofalowe. Zgodnie z programem, z pomocy skorzystają rodzice oraz opiekunowie dzieci do 18 r.ż. Każda rodzina z minimum dwojgiem dzieci może otrzymać 500 zł na drugie i każde kolejne dziecko. W przypadku rodzin z dochodem poniżej 800 zł netto na osobę rodzina otrzyma wsparcie także na pierwsze dziecko. Dla rodzin wychowujących dziecko niepełnosprawne kryterium dochodowe jest wyższe i wynosi 1200 zł netto. Dodatkowe wsparcie w wysokości 500 zł otrzymają także rodziny zastępcze i rodzinne domy dziecka oraz placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego na podstawie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
Rodziny po rozwodzie
W przypadku rodziców rozwiedzionych wsparcie otrzyma ten rodzic, który faktycznie sprawuje opiekę nad dzieckiem. Jeśli rodzice zgodnie z planem wychowawczym dzielą się opieką nad dzieckiem to wówczas oboje mają prawo złożyć wniosek. Otrzymają oni świadczenie proporcjonalnie do wymiaru sprawowanej opieki.
Liczenie dochodu
Dziecko do 25 r.ż., które nadal pozostaje na utrzymaniu rodziców, jest uwzględniane przy obliczaniu dochodu na osobę w rodzinie. Dzięki temu jego młodszy brat lub siostra może nadal otrzymywać wsparcie, jeśli dochód na osobę nie przekroczy netto 800 zł lub 1200 zł w przypadku wychowywania w rodzinie dziecka niepełnosprawnego. Dodatkowo, wliczane też będą dzieci, które ukończyły 25. rok życia, legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli w związku z tą niepełnosprawnością przysługuje świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna.
Jak otrzymać świadczenie?
Wystarczy złożyć wniosek przez internet lub w gminnym ośrodku pomocy społecznej. W przypadku osób ubiegających się o świadczenie na pierwsze dziecko GOPS dokona weryfikacji ich dochodów. Świadczenie zostanie przekazane bezpośrednio na konto wskazane przez rodzica.
Świadczenie wychowawcze otrzymywać mogą rodzice, opiekunowie prawni lub faktyczni dziecka. Prawo do świadczenia będzie ustalane na okres 1 roku – od 1 października do 30 września. Wnioski na kolejne okresy będzie można składać od 1 sierpnia danego roku. 500 zł to kwota, od której nie są odprowadzane podatki. To kwota bezpośrednio dla rodziny.
Świadczenie otrzyma każda rodzina bez względu na stan cywilny rodziców. Otrzymają je zatem zarówno rodziny, w których rodzice są w związku małżeńskim jak i rodziny niepełne oraz rodzice pozostający w nieformalnych związkach. Rodziny niepełne, obok świadczenia wychowawczego mogą też otrzymać świadczenia wypłacane z Funduszu Alimentacyjnego czy specjalny dodatek z ustawy o świadczeniach rodzinnych.
Jeżeli rodzina obok dzieci z poprzednich związków posiadać będzie jeszcze wspólne dziecko do składu rodziny wliczane będą wszystkie dzieci.
Kontrola wydatkowania świadczeń.
W przypadku sygnałów o marnotrawieniu świadczenia, u rodziny będzie mógł zostać przeprowadzony wywiad środowiskowy, aby ustalić jak wygląda sytuacja w danej rodzinie. Kierownik GOPSu na podstawie informacji uzyskanych od pracownika socjalnego, będzie mógł zamienić gotówkę na pomoc rzeczową (np. na jedzenie, ubrania, lekarstwa itp.) lub w formie opłacania usług (np. opłata za pobyt dziecka w żłobku, przedszkolu itp.).
Koordyanacja systemów zabezpieczenia społecznego.
Program Rodzina 500 plus jest zgodny z dotychczasową, unijną praktyką koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Pozwala ona ograniczyć przypadki nienależnego pobierania świadczeń przez osoby mieszkające za granicą. Świadczenie nie przysługuje, jeżeli rodzinie przysługuje za granicą świadczenie o podobnym charakterze, za wyjątkiem sytuacji, gdy przepisy o koordynacji systemu zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy przewidują inaczej. Zgodnie z ustawą Programu Rodzina 500plus, rodzice składający wniosek o przyznanie świadczenia są zobowiązani do informowania o każdej zmianie mającej wpływ na prawo do tego świadczenia, w tym również o zmianie miejsca zamieszkania. Jeśli rodzic przebywa w innym państwie UE i złoży tam wniosek o świadczenia rodzinne, tamtejszy organ informuje o tym fakcie marszałków województw w Polsce. Marszałek zaś przekazuje te informacje do właściwej gminy.
Program „Rodzina 500 plus” – kompendium wiedzy
- Świadczenie wychowawcze otrzymają rodzice, opiekunowie prawni lub opiekunowie faktyczni dziecka.
- Świadczenie przysługuje do ukończenia przez dziecko 18 lat.
- Na drugie i kolejne dziecko świadczenie rodzice otrzymają niezależnie od dochodu.
- Na pierwsze lub jedyne dziecko rodzice otrzymają świadczenie po spełnieniu kryterium dochodowe: 800 zł netto na osobę w rodzinie lub 1.200 zł jeśli w rodzinie jest wychowywane dziecko niepełnosprawne.
- Pełnoletnie dziecko do ukończenia 25 lat liczy się do składu rodziny, przy ustalaniu dochodu, jeżeli pozostaje na utrzymaniu rodziców.
- 500 zł na każde dziecko niezależnie od dochodu dostaną także rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka oraz placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego.
- Wniosek trzeba będzie składać co roku w miejscu zamieszkania. Można to będzie zrobić przez internet, za pośrednictwem poczty lub w gminie. E-wniosek o świadczenie wychowawcze będzie można złożyć za pomocą portalu empatia.mrpips.gov.pl, PUE ZUS oraz bankowości elektronicznej.
- Tylko gdy ubiegamy się o świadczenie na pierwsze lub jedyne dziecko będzie ustalany dochód rodziny. Dotyczy to rodzin, które mają jedno dziecko, jak i rodzin z większą liczbą dzieci.
- W tym przypadku do wniosku trzeba będzie dołączyć:
– oświadczenie o dochodach innych niż podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych,
– w przypadku rolników – oświadczenie o wielkości gospodarstwa rolnego,
– w przypadku osoby samotnie wychowującej dziecko – dokumenty dotyczące zasądzonych alimentów,
– w przypadku cudzoziemców – określone zezwolenia na pobyt i pracę w Polsce,
– w przypadku rodziców adopcyjnych – dokumenty dotyczące przysposobienia.
10. Do dochodu wlicza się alimenty od drugiego rodzica, a także z Funduszu Alimentacyjnego.
11. Świadczenie będzie wypłacane od miesiąca, w którym rodzice złożą wniosek.
12. W pierwszym okresie świadczenie wychowawcze będzie przyznawane na okres od kwietnia 2016 r. do 30 września 2017 r. Dzięki temu rodzice nie będą musieli składać dwóch wniosków w 2016 r. kiedy program wchodzi w życie.
13. W kolejnych latach świadczenie będzie przyznawane na 12 miesięcy – od 1 października do 30 września następnego roku kalendarzowego.
14. Świadczenie będzie wypłacane w sposób dogodny dla rodziców, czyli przelewem na konto.
15. Świadczenie wychowawcze nie będzie wliczane do dochodu przy ustalaniu prawa do innych świadczeń, m.in. z pomocy społecznej, rodzinnych, z funduszu alimentacyjnego czy stypendiów dla uczniów i studentów.